Biến đổi khí hậu đang tạo ra nhiều thách thức cho ngành nông nghiệp, đặc biệt là cây hồ tiêu – một loại cây trồng chủ lực tại Đắk Nông. Tuy nhiên, người dân và ngành nông nghiệp nơi đây đã linh hoạt áp dụng các giải pháp canh tác bền vững nhằm thích nghi với những biến đổi khắc nghiệt của thời tiết và duy trì giá trị kinh tế.

Theo TS. Tôn Nữ Tuấn Nam, nguyên Trưởng Phòng Khoa học, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên, sự biến đổi về nhiệt độ, quy luật mưa và lượng mưa do biến đổi khí hậu đã thể hiện rõ rệt tại vùng Tây Nguyên. Mưa thường chấm dứt sớm từ tháng 10, trong khi cây hồ tiêu vẫn cần độ ẩm để nuôi trái. Ngược lại, mùa mưa đến sớm lại gây bất lợi cho thời kỳ hãm nước nhằm phân hóa mầm hoa, khiến cây ra hoa ít và không đồng loạt, ảnh hưởng đến năng suất. Ngoài ra, nắng nóng và hạn hán kéo dài vào tháng 6-7 thường gây rụng gié non, làm giảm tỷ lệ thụ phấn, dẫn đến hiện tượng hạt đóng thưa trên gié. Những yếu tố này đã tác động lớn đến sản lượng và chất lượng hồ tiêu ở Đắk Nông – địa phương có diện tích hồ tiêu lớn nhất cả nước.

Thời kỳ giá tiêu cao đã khiến nhiều nông dân mở rộng diện tích trồng một cách ồ ạt, không chú trọng đến điều kiện đất đai và kỹ thuật, dẫn đến tình trạng dịch hại bùng phát. Lạm dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cũng khiến vườn tiêu dễ bị tổn thương bởi sâu bệnh và điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tuy nhiên, những bài học từ giai đoạn khủng hoảng đã thúc đẩy một bộ phận nông dân chuyển sang canh tác hữu cơ. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu dịch bệnh mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, giúp người trồng tiêu tiếp tục thu lợi nhuận từ loại cây trồng này.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, nhiều nông dân Đắk Nông đã áp dụng các biện pháp canh tác tiên tiến như trồng tiêu trên cây trụ sống thay cho trụ gỗ hoặc trụ bê tông. Ông Lê Đình Hùng, thuộc Hợp tác xã Nông sản Hữu cơ Bechamp ở xã Trường Xuân, huyện Đắk Song, chia sẻ rằng trụ sống không chỉ giúp vườn tiêu ổn định mà còn điều tiết việc ra hoa, kết trái hiệu quả hơn. Năng suất được duy trì ổn định và tuổi thọ vườn cây cũng kéo dài. Ngoài ra, trụ sống còn giúp giảm nhu cầu tưới nước, tiết kiệm chi phí và hạn chế dịch bệnh lan rộng. Tỷ lệ cây bị bệnh vàng lá hoặc chết nhanh ở các vườn sử dụng trụ sống cũng thấp hơn đáng kể so với trụ chết.

Để phát triển bền vững, nông dân Đắk Nông cũng được khuyến khích áp dụng các biện pháp như thiết kế hệ thống thoát nước hiệu quả, đặc biệt trên đất bằng phẳng, để tránh ngập úng gốc tiêu trong mùa mưa. Việc trồng cây che phủ đất hoặc giữ thảm cỏ tự nhiên trong vườn tiêu cũng mang lại nhiều lợi ích, từ giảm xói mòn, rửa trôi dinh dưỡng, đến cung cấp chất hữu cơ, tăng độ tơi xốp của đất. Thảm cỏ tự nhiên còn giúp hạn chế sự lây lan của các loại dịch hại như tuyến trùng, nấm và rệp sáp – nguyên nhân chính gây tổn thương rễ tiêu. Cũng theo TS. Nam, việc trồng tiêu ngang mặt đất và vun gốc kiểu mu rùa giúp vườn tiêu thoát nước tốt hơn, hạn chế sự phát triển của nấm bệnh, đặc biệt trong những năm khí hậu có nhiều biến động cực đoan.

Bên cạnh nỗ lực của nông dân, tỉnh Đắk Nông cũng đang xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ nhằm gia tăng giá trị và mở rộng thị trường cho sản phẩm hồ tiêu. Việc nhân rộng các mô hình sản xuất đạt tiêu chuẩn chứng nhận cũng giúp nâng cao chất lượng và đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế.

Nhờ áp dụng các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, hồ tiêu Đắk Nông không chỉ vượt qua giai đoạn khó khăn mà còn từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản Việt Nam.

Kinh nghiệm đầu tư hàng hóa phái sinh - 5 bước đơn giản để đầu tư hàng hóa thành công