Năm 2024, Trung Quốc ghi nhận con số kỷ lục 3,4 triệu thanh niên tham gia kỳ thi công chức, tăng hơn 400.000 người so với năm trước và gấp ba lần so với một thập kỷ trước. Đây là dấu hiệu cho thấy xu hướng ngày càng mạnh mẽ của giới trẻ Trung Quốc trong việc tìm kiếm sự ổn định và tránh xa những bất ổn của khu vực tư nhân.

Klaire, một sinh viên cao học tại Bắc Kinh, là một trong số hàng triệu ứng viên tham gia kỳ thi đầy cạnh tranh vào tháng 12. Để chuẩn bị, cô đã dành 9 giờ mỗi ngày ôn luyện và chi gần 1.000 nhân dân tệ (khoảng 134 USD) cho các khóa học trực tuyến. Theo Klaire, quyết định này xuất phát từ mong muốn có một công việc ổn định, nhất là sau khi chứng kiến nhiều đồng nghiệp mất việc trong thời gian thực tập tại một công ty công nghệ. Cô chia sẻ: “Tôi chỉ muốn có một tương lai không phải lo lắng.” Nếu vượt qua kỳ thi, cô sẽ tiếp tục đối mặt với vòng phỏng vấn, kiểm tra lý lịch và thể chất.

Trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc còn gặp nhiều khó khăn, công việc công chức – thường được gọi là "bát cơm sắt" – trở thành mục tiêu hàng đầu của nhiều người trẻ. Đặc điểm nổi bật của các vị trí này là độ ổn định cao, nhà ở trợ cấp, bảo hiểm xã hội và ít rủi ro sa thải. Những điều này càng trở nên hấp dẫn khi cơ hội việc làm trong khu vực tư nhân ngày càng hạn chế, đặc biệt đối với những người dưới 35 tuổi – độ tuổi tối đa thường được yêu cầu khi tuyển dụng công chức.

Tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ Trung Quốc dù có giảm nhẹ gần đây nhưng vẫn ở mức cao hơn so với trước đại dịch. Cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài cùng với sức mua yếu đã khiến nền kinh tế Trung Quốc phục hồi chậm chạp. Trong bối cảnh đó, thế hệ Z – những người chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch trong giai đoạn học đại học – ngày càng cảm thấy áp lực và thiếu định hướng. Khác với thế hệ trước, họ chưa từng trải qua các đợt sa thải hàng loạt công chức vào thập niên 1990, nên vẫn tin rằng công việc trong lĩnh vực công là một lựa chọn lý tưởng.

Tuy nhiên, không phải tất cả công chức đều cảm thấy hài lòng. Một số nhân viên tại khu vực công từ bốn tỉnh khác nhau chia sẻ rằng họ đang đối mặt với việc cắt giảm lương – lên đến 30% trong năm nay – và tiền thưởng bị hạn chế nghiêm trọng. Một số trường hợp còn phải sống với mức lương chỉ khoảng 4.000 nhân dân tệ (550 USD) mỗi tháng, thậm chí không nhận được lương trong nhiều tháng. Những chính sách “thắt lưng buộc bụng” ở cấp chính quyền địa phương cũng dẫn đến việc giảm nhân sự không chính thức, khiến một số công chức cân nhắc từ chức.

Dù vậy, nhu cầu đối với các vị trí công chức vẫn tăng mạnh. Số lượng ứng viên từ năm 2019 đến 2024 đã tăng gần ba lần, từ 14.500 lên đến 39.700. Bên cạnh đó, các vị trí trong trường học và bệnh viện – thuộc khu vực công – cũng đạt đến con số 31 triệu. Dữ liệu cho thấy, số lượng việc làm trong khu vực công đã tăng từ 6,9 triệu vào năm 2010 lên 8 triệu vào năm 2024, bất chấp những nỗ lực cải cách và cắt giảm biên chế.

Một giáo sư quản trị từ một trường đại học danh tiếng tại Trung Quốc nhận định, những thách thức hiện tại trong khu vực công khó có thể giải quyết trong thời gian ngắn. Theo ông, “ổn định xã hội” vẫn là ưu tiên hàng đầu trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều bất định. Điều này lý giải tại sao công việc công chức, dù có nhiều mặt trái, vẫn là giấc mơ của hàng triệu thanh niên Trung Quốc.

Đọc thêm:

Hàng hóa phái sinh là gì? Tìm hiểu cách đầu tư hàng hóa sinh lời