Cuộc khủng hoảng chi tiêu chính phủ tại Mỹ đã leo thang nghiêm trọng khi Đảng Cộng hòa tại Hạ viện liên tục thay đổi các dự luật chi tiêu nhằm làm hài lòng Tổng thống đắc cử Donald Trump. Điều này đã tạo ra tình trạng hỗn loạn trong quá trình lập pháp, đẩy chính phủ Mỹ đến nguy cơ phải đóng cửa vào cuối năm 2023.

Tổng thống đắc cử Trump từ lâu đã duy trì sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn như hiện nay. Trump mời Johnson tham gia các sự kiện như bữa tiệc ăn mừng đêm bầu cử và trận bóng bầu dục cuối tuần, đồng thời cũng kín đáo đứng sau những bước đi của ông Johnson, bất chấp những lời phàn nàn từ các thành viên bảo thủ trong Đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, mọi chuyện đã thay đổi khi Elon Musk, với sự đồng ý của Trump, bắt đầu chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận chi tiêu ngắn hạn mà Johnson đàm phán với phe Dân chủ.

Musk công kích dự luật chi tiêu này vào ngày 18/12, cho rằng nó không đủ quyết đoán trong việc kiểm soát chi tiêu của chính phủ. Sau đó, Trump cũng lên tiếng chỉ trích, đồng thời đe dọa sẽ chống lại bất kỳ nghị sĩ Cộng hòa nào bỏ phiếu ủng hộ dự luật này trong cuộc bầu cử sơ bộ năm 2026. Trump còn kêu gọi nâng trần nợ công, một động thái gây tranh cãi trong Đảng Cộng hòa, vốn lâu nay sử dụng trần nợ công để ép buộc các đảng viên Dân chủ cắt giảm chi tiêu.

Tình hình trở nên phức tạp hơn khi Trump thúc giục bỏ giới hạn nợ công trong hai năm tới, điều mà các thành viên Đảng Cộng hòa phản đối từ lâu. Trong khi đó, dự luật chi tiêu do Johnson đàm phán và thông qua với sự hỗ trợ của Dân chủ đã bị bác bỏ. Vào tối 19/12, Johnson buộc phải đưa ra một dự thảo ngân sách mới để đáp ứng yêu cầu của Trump, bao gồm việc đình chỉ trần nợ công trong hai năm.

Dự luật mới được công khai không lâu trước khi cuộc bỏ phiếu được triệu tập, với hy vọng sẽ được thông qua trước nửa đêm 20/12. Tuy nhiên, chỉ có hai đảng viên Dân chủ đồng ý bỏ phiếu, trong khi hầu hết các nghị sĩ Dân chủ và hàng chục nghị sĩ Cộng hòa phản đối. Kết quả này là một thất bại lớn đối với Trump và cho thấy ảnh hưởng hạn chế của Chủ tịch Hạ viện Johnson trong nội bộ Đảng Cộng hòa.

Chính phủ Mỹ đứng trước nguy cơ đóng cửa vào cuối năm 2023 do không đạt được thỏa thuận về ngân sách. Nếu không có quyết định kịp thời, hàng nghìn nhân viên của các cơ quan như bưu điện và An ninh Giao thông có thể bị yêu cầu làm việc không lương. Tuy nhiên, các phúc lợi như Medicare và An sinh Xã hội sẽ không bị gián đoạn do đã được cấp phép không cần gia hạn hàng năm.

Tình hình căng thẳng này xảy ra ngay trước thềm cuộc bầu cử lại ghế Chủ tịch Hạ viện vào ngày 3/1, khiến Johnson phải đối mặt với áp lực lớn từ cả trong và ngoài đảng. Trump không giấu diếm sự bất mãn với Johnson khi tuyên bố rằng Chủ tịch Hạ viện sẽ "dễ dàng" tái đắc cử nếu ông làm theo yêu cầu của mình. Tuy nhiên, sau cuộc bỏ phiếu thất bại ngày 19/12, Johnson khẳng định sẽ tiếp tục tìm kiếm giải pháp khác để cứu vãn tình hình.

Giới chuyên gia nhận định rằng cuộc khủng hoảng ngân sách hiện nay không chỉ là một thách thức đối với Đảng Cộng hòa mà còn là dấu hiệu của sự chia rẽ sâu sắc giữa các thành viên trong đảng, đặc biệt là giữa những người ủng hộ Trump và những người theo đường lối bảo thủ truyền thống. Điều này có thể sẽ khiến quá trình thực thi các chương trình nghị sự lớn, như kế hoạch cắt giảm thuế, của Trump gặp nhiều khó khăn trong tương lai, ngay cả khi Đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát cả Thượng viện và Hạ viện.

Với tình hình căng thẳng hiện nay, quốc hội Mỹ sẽ phải nhanh chóng hành động để tránh một cuộc khủng hoảng tài chính kéo dài và một cuộc đóng cửa chính phủ chưa từng có.

Đọc thêm:

Hàng hóa phái sinh là gì? Tìm hiểu cách đầu tư hàng hóa sinh lời