Khi các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đang dần phục hồi niềm tin vào khả năng kiểm soát lạm phát và duy trì tăng trưởng ổn định, một mối đe dọa kinh tế mới đang nổi lên: Chính sách thuế quan mạnh mẽ có thể được Tổng thống đắc cử Donald Trump áp đặt. Mặc dù quá sớm để xác định rõ ràng các chính sách cụ thể của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai, nhưng các nhà kinh tế và ngân hàng trung ương đã bắt đầu lo ngại về khả năng căng thẳng thương mại toàn cầu gia tăng, điều này sẽ làm cho việc kiểm soát lạm phát trở nên khó khăn hơn.

Christine Lagarde, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), cảnh báo rằng các biện pháp bảo hộ thương mại và thuế quan có thể không chỉ không thúc đẩy tăng trưởng, mà còn gây tác động không lường trước đối với lạm phát. Bà nhận định rằng, khi các quốc gia áp dụng hạn chế thương mại, sức ép giá sẽ gia tăng, dẫn đến một chu kỳ khó kiểm soát đối với các nền kinh tế toàn cầu.

Tình hình này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi những căng thẳng chính trị bắt đầu lan rộng ở nhiều quốc gia lớn, như Pháp, Đức và Canada, trong đó các vấn đề kinh tế là yếu tố chính gây ra bất ổn. Bộ trưởng Tài chính Canada, Chrystia Freeland, đã từ chức vào ngày 16/12, chỉ trích Thủ tướng Justin Trudeau vì không tập trung vào việc đối phó với các vấn đề quan trọng, mà lại mải mê tham gia vào những "trò chơi chính trị tốn kém". Bà Freeland nhấn mạnh rằng một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với nền kinh tế Canada là các chính sách thuế quan mà ông Trump có thể áp dụng trong tương lai.

Các ngân hàng trung ương toàn cầu có thể sẽ phải điều chỉnh chính sách tiền tệ của mình để hỗ trợ nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh những tác động từ thuế quan có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng. Trong khi đó, các nhà đầu tư hiện đang đánh giá rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể giữ lãi suất ở mức cao hơn dự kiến trước đó, nhờ vào nền kinh tế Mỹ vẫn giữ được đà tăng trưởng mạnh mẽ, cùng với một thị trường lao động ổn định và áp lực lạm phát dai dẳng. Chính sách của ông Trump có thể làm trầm trọng thêm tình hình lạm phát tại Mỹ, tạo ra một chu kỳ khó kiểm soát.

Khác với vài năm trước, khi các ngân hàng trung ương trên thế giới đều đang cố gắng kiềm chế lạm phát cao do đại dịch và khủng hoảng năng lượng sau cuộc xung đột Nga-Ukraine, bây giờ các ngân hàng trung ương đang phải đối mặt với sự phân hóa về chính sách và động lực kinh tế. Katharine Neiss, Chuyên gia kinh tế trưởng tại PGIM Fixed Income, nhận xét rằng chúng ta đang chứng kiến sự phân hóa trong các động lực kinh tế, khi mỗi quốc gia phải đối mặt với những thách thức riêng biệt, từ đó đòi hỏi các chính sách phù hợp.

Mới đây, Ngân hàng Trung ương Canada đã quyết định giảm lãi suất 0,5 điểm phần trăm. Thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada cảnh báo rằng thuế quan mà ông Trump đề xuất có thể gây ra tác động nghiêm trọng đối với nền kinh tế Canada, và sẽ ảnh hưởng lớn đến triển vọng phát triển của nền kinh tế nước này. ECB cũng đã quyết định giảm lãi suất lần thứ tư trong năm nay, đồng thời lưu ý rằng căng thẳng thương mại toàn cầu hiện là một yếu tố rủi ro quan trọng cần theo dõi trong bối cảnh toàn cầu hóa đang chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ các quyết định chính trị.

Dù vậy, bà Lagarde vẫn nhấn mạnh rằng Mỹ vẫn là động lực chính của các điều kiện tài chính toàn cầu. Chính vì vậy, các quyết định chính trị và kinh tế từ Mỹ, đặc biệt là từ Tổng thống Donald Trump, sẽ có tác động mạnh mẽ đến các ngân hàng trung ương khác trên thế giới. Dù có sự phân hóa trong các chính sách đối phó với lạm phát và tăng trưởng, nhưng tác động từ Mỹ vẫn rất lớn, và sự phân hóa này có giới hạn.

Trong bối cảnh này, các quốc gia và ngân hàng trung ương sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng về các biện pháp ứng phó với các yếu tố gây rủi ro lớn như chính sách thuế quan và căng thẳng thương mại toàn cầu. Sự phân hóa trong chính sách kinh tế có thể dẫn đến những tác động không lường trước và tạo ra nhiều thách thức đối với nền kinh tế toàn cầu.

Đọc thêm:

Hàng hóa phái sinh là gì? Tìm hiểu cách đầu tư hàng hóa sinh lời